MAATSCHAPPELIJK GRONDBELEID

Een nota grondbeleid is een belangrijk beleidsdocument. Het moet duidelijk maken hoe de gemeente regie kan nemen om ruimtelijke ontwikkelingen zo te sturen dat daarmee de diverse ambities van de gemeente optimaal verwezenlijkt worden. Daarnaast is het van belang om de kaders waarbinnen de gebiedsontwikkelingen worden uitgevoerd helder op te nemen. De geschreven en ongeschreven regels en wetten rond gebiedsontwikkelingen zijn immers strikt en complex.

De praktijk van grondbeleid is echter weerbarstig en vol ingeslepen denkpatronen. Vaak blijft onvoldoende duidelijk welke visie erachter zit om grondbeleid bij te laten dragen aan het verwezenlijken van programmadoelen van de gemeente en hoe dat in de praktijk vorm zal gaan krijgen.

Een nota grondbeleid moet zo gebruikt kunnen worden dat het schakelt tussen (toekomst)visiedocumenten van de gemeente en concrete (gebieds)ontwikkelingen. Daarom is het van belang om de “waarom-vraag” van de gebiedsontwikkeling als uitgangspunt te nemen. Door goed in beeld te krijgen wat de aanleiding is om een locatie te ontwikkelen kan ook de behoefte voor de ruimtelijke ontwikkeling goed gedefinieerd worden.

Onze visie op grondbeleid kan worden uiteengezet met behulp van de volgende sleutelwoorden: INZICHT, FOCUS en DUURZAAM ACTUEEL

Inzicht

Het grondbeleid draagt bij in het verbeteren van inzicht om keuzes te kunnen maken omtrent gewenste ontwikkelingen, de te voeren regie en te nemen rol voor de gemeente, het maatschappelijk en financieel rendement en de strategie.

Focus

Het grondbeleid zo inzetten dat de gemeente kan waarborgen dat geld, ruimte en capaciteit ingezet wordt op de belangrijkste locaties.

Duurzaam acueel

Uiteraard wordt in het opstellen van de nota grondbeleid het juridisch en financieel kader volledig geactualiseerd op basis van de huidige wet- en regelgeving. Het is wenselijk een duurzaam grondbeleid te voeren dat gericht is op de lange termijntrend voor visies en verwachtingen. We anticiperen op conjunctuurschommelingen met sturing in bedrijfsvoering en niet met een overhaaste en radicale verandering in grondpolitiek.

MODELNOTA GRONDBELEID ALS HULPMIDDEL

Om gemeenten op weg te helpen bij het opstellen van een nota grondbeleid die past bij de uitdagingen die er zijn om integraal te ontwikkelen en om weer een prominentere regierol in dezen in te kunnen nemen is door Guido Mertens Advies een modelnota grondbeleid ontwikkeld. Deze modelnota beoogt een werkwijze te geven die algemeen inzetbaar is bij het nemen van beslissingen over gebiedsontwikkelingen en over de rol die de gemeente daarin zelf inneemt. De modelnota kan door gemeenten gebruikt worden als basisdocument om een eigen nota grondbeleid op te stellen en is gebaseerd op een grondbeleid dat uitgaat van de volgende uitgangspunten:

• Grondbeleid dient als ankerpunt om de regierol als gemeente te kunnen nemen en als verbindende schakel tussen de diverse (maatschappelijke) ambities die de gemeente heeft en de ontwikkelingen die daarvoor gerealiseerd dienen te worden.
• In het grondbeleid en in de gebiedsontwikkeling staat de integrale afweging op basis van maatschappelijk rendement en financieel rendement centraal.
• De gemeente kiest voor een gericht situationeel grondbeleid en hanteert een afwegingsmodel om te komen tot een voorkeursrol voor de gemeente in het grondbeleid.

De modelnota is een idee van Guido Mertens Advies. Ze heeft dus verder geen officiële status en iedere gemeente is vrij om er gebruik van te maken of voor een heel andere benadering te kiezen.

Gebruik van de modelnota

Gemeenten die zich herkennen in bovenstaande uitgangspunten voor grondbeleid, kunnen van de modelnota grondbeleid gebruik maken om op basis ervan hun eigen nota grondbeleid op te stellen. Om een nota grondbeleid ook succesvol te kunnen gebruiken in de praktijk van gebiedsontwikkeling is het wel zeer noodzakelijk dat de uitgangspunten uit de nota breed in de ambtelijke organisatie en in het bestuur van de gemeente worden gedragen.

De modelnota bevat teksten die in de basis voor iedere gemeente die voor dit grondbeleid kiest hetzelfde zijn. Daarnaast moeten nog teksten worden gemaakt die specifiek voor de gemeente gelden en waar de gemeentelijke visie en beleid in wordt opgenomen. Dat vraagt om maatwerk. In de modelnota zijn daarvoor wel instructies opgenomen. De uitwerking van de eigen nota grondbeleid vergt een goed proces en een implementatietraject. Samenwerking binnen de gemeente is belangrijk. Niet alleen het rekenen aan de financiën en het maken van het ontwerp voor het gebied moeten daarbij al vanaf het begin gelijk opgaan, ook de beleidsdoelen eromheen moeten al vroeg vorm krijgen. Alleen zo bereik je dat gebiedsontwikkelingen echt bijdragen aan het (vergroten van het) maatschappelijk resultaat dat wordt nagestreefd.

De modelnota kan worden opgevraagd via mail info@guidomertens.nl

De zal ook telkens geactualiseerd worden op basis van actualiteiten. Meedenken en bijdragen leveren aan de modelnota die voor een verdere verbetering zorgen wordt zeker op prijs gesteld. Ook daarvoor kan via info@guidomertens.nl contact worden opgenomen.